Premiera "Trubadura" RECENZJA

Premiera "Trubadura"

Do dobrego tonu należy w operowym świecie narzekanie na libretto „Trubadura”. Że scenariusz klasy B lub C, że feeria nieprawdopodobieństw i w sumie nie wiadomo, o co chodzi. Każdy szanujący się recenzent cytuje słowa jednego z wielkich tenorów, Leo Slezaka, który miał tytułową partię w tej operze zaśpiewać naprawdę wiele razy, i wciąż z dzieła owego nic nie rozumieć… I ja, by tradycji stało się zadość cytuję, lecz pozwalam sobie się z wielkim tenorem nie zgodzić. Ani z resztą świata.
I nie będę ukrywać, że przekonał mnie do tego reżyser Laco Adamik, który zapytany o legendarne już kłopoty inscenizatorów z librettem podkreślał:

- Takie historie często oglądamy w filmach: na początku jest jakaś tragedia, nieszczęśliwa miłość, potem pomyłka, dwa nienawidzących się braci, czarownica. Do tego wojna domowa i polityczny background. Moim zadaniem jest dojść do elementarnej prawdy o bohaterach, prawdy zawartej w scenariuszu. I nawet jeśli libretto bywa trochę niejasne, geniusz muzyki Verdiego dopowiada nam treści.

Reżyser zapowiadał przed premierą „oldsukulową koncepcję” i „nowoczesne przedstawienie w starym stylu”. I słowa dotrzymał, świadomie rezygnując z prób odczytania opery z perspektywy współczesności. Chór Cyganów jest… po prostu chórem Cyganów, realizator nie pyta ani o współczesnych wykluczonych, ani o politycznie Oburzonych. Tytułowy bohater nie ma freudowskiego konfliktu z matką, a zakonnice... cóż, pomysły można by mnożyć, i nie wszystkie bywają złe.

Laco Adamik nie szuka pomysłów, nie szuka też uzasadnienia dla „Trubadura” poza światem libretta. Wierzy w opowieść Verdiego, stawia na pokazanie psychologicznej prawdy w relacjach między bohaterami. Scenografia Barbary Kędzierskiej jest prosta, symboliczna, by nie rzec surowa. Wszystko, co najistotniejsze odbywa się w duetach i ansamblach, nieomal na pustej scenie. Przerysowane aktorstwo nie koncentruje się na niuansach, czy interpretacjach, buduje natomiast mocny czytelny przekaz powodujących bohaterami emocji – „Trubadur” to zbrodnia namiętności, dramat miłości, nienawiści i zazdrości. Z gęsto i rozmaicie ścielącym się trupem – od dzieciobójstwa, przez płonące stosy po akt dekapitacji.

Podobnie „transparentne” czytanie libretta nie jest we współczesnej operze taką rzadkością. Pamiętam swoje zdumienie spektaklem „Maria Stuarda” Donizettiego w słynnym palermitańskim Teatro Massimo, wiosną 2010 roku. Miałam wrażenie, że na scenie zatrzymał się czas, a duch XIX-wiecznej opery, z jej kultem śpiewaków i skromnością inscenizacji, wciąż jest żywy. Krakowski „Trubadur” nie tyle jest skromny, ile pokorny wobec kompozytora.

Warunek powodzenia takiej koncepcji jest jeden: nienaganne wykonanie . Krakowska inscenizacja powinna przynieść Państwu satysfakcję muzyczną z dobrze przygotowanymi chórem i orkiestrą. Nie zawiodła gwiazda premierowego przedstawienia Małgorzata Walewska, której Cyganka Azucena brzmiała wyraziście, z lekką nutą nadekspresji. Pięknym tenorem o ciekawej, jasnej barwie zachwycił w partii Trubadura Arnold Rutkowski. Warto śledzić kolejne wykonania, premiera zobowiązuje!

Justyna Nowicka



Trochę historii...

Verdi pisał „Trubadura” po sukcesie „Rigoletta” (1851), przed przystąpieniem do pracy nad „Traviatą”. Początkowo myślał o wystawieniu utworu w Teatro San Carlo w Neapolu, ale kiedy negocjacje nie powiodły się, głównie z powodu wymagań finansowych, premierę przygotowano w Teatro Apollo w Rzymie. Przybywszy do Wiecznego Miasta kompozytor prowadził więc próby opery a nocą

w apartamentach pracował nad „Traviatą”. Premiera odbyła się w styczniu 1853 roku. Wbrew oczekiwaniom – Verdi narzekał na obsadę - „Trubadur” odniósł niebywały sukces. Wkrótce uliczne orkiestry i katarynki wygrywały arię Azuceny „Stride la vampa” i „Miserere” z IV aktu. Kilka lat po premierze Verdi pisał do przyjaciela: ” Gdziekolwiek pojedziesz, do Indii czy środkowej Afryki, wszędzie słychać Trubadura ”. Polska prapremiera odbyła się już w 1854 roku w Warszawie. Premierą „Trubadura” Opera Krakowska obchodzi Rok Verdiego. W historii krakowskiej sceny to pierwsza realizacja tego tytułu.

Reżyseria: Laco Adamik

Kierownictwo muzyczne: Tomasz Tokarczyk

Scenografia, kostiumy: Barbara Kędzierska

Przygotowanie Chóru: Zygmunt Magiera
Reżyseria światła: Bogumił Palewicz

Premiera: 8, 9 czerwca 2013
Kolejne spektakle: 11, 12 czerwca 2013