Ceper ojcem górali. Przypomniana postać Walerego Eljasza Radzikowskiego

Wystawa "Walery Eljasz Radzikowski"

Na wystawie prezentowany jest jedynie niewielki wycinek jego prac ze zbiorów Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zbiór fotografii, szkiców, archiwaliów i korespondencja Walerego Eljasza Radzikowskiego trafił do Tatrzańskiego Parku Narodowego w darze od Zofii Radwańskiej-Paryskiej i Witolda Henryka Paryskiego. Witold Paryski w latach 30. XX wieku spotykał się z synem Walerego Stanisławem i to od niego – a po jego śmierci w 1935 roku od rodziny – zakupił pudełka niepotrzebnych nikomu przedmiotów. Dziś stanowią bezcenne źródło wiedzy o zapomnianym marzycielu tatrzańskim, który tak pisał:

Miłość gór i jakiś niepojęty czar, który zawsze na mnie one wywierały i wywierają, goiły mi rany duszy zadane. Myśl o Tatrach wlewała balsam w ciało moje, a gdym się u ich stóp znalazł, zapominałem o mękach co dopiero przecierpianych. To jedno mnie niezawiedło w życiu

Tomasz Dziewicki z Domu Aukcyjnego Desa Unicum przyznał w audycji Przed Horyzontem, że postać Radzikowskiego jest niezwykle ciekawa:

Walerego Eljasza kojarzę przede wszystkim jako malarza wykształconego w Monachium, kolegę wielkich polskich artystów XIX wieku takich jak bracia Gierymscy, Józef Brandt czy Stanisław Witkiewicz. Urzekły mnie jego niezwykłe fotografie, których Tatrzański Park Narodowy posiada około 600. Jest to ogromna spuścizna

Ceper z zasługami

Walery Eljasz Radzikowski (ur. 1840 roku) Tatrami zachwycił się, gdy zobaczył je ze szczytu Babiej Góry. Rok później, mając 21 lat, przeszedł przez Zawrat do Morskiego Oka. Zajmował się malarstwem historycznym, jednak większy rozgłos przyniosły mu obrazy o tematyce tatrzańskiej.

Miał wielkie zasługi na rzecz rozwoju Zakopanego. Zachęcał do uprawiania turystyki. Napisał "Ilustrowany przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic". Znakował szlaki. Sam organizował i prowadził wycieczki. Był członkiem założycielem Towarzystwa Tatrzańskiego. Przyczynił się do budowy Kasyna przy Krupówkach (dziś Dworzec Tatrzański), w którym odbywały się odczyty czy bale charytatywne. Nadzorował budowę schronisk. Zainicjował także budowę Szkoły Snycerskiej.

Artysta postanowił wreszcie o przeprowadzce. Jego pierwszy dom był przy Krupówkach. Następnie postawił drugi dom - na Starej Polanie. Był pierwszym letnikiem, który się osiedlił w Zakopanem.

Walery bardzo szanował górali i wszedł z nimi szybko w komitywę.W późniejszych okresach zauważył, czym grzeszą górale i potrafił ich skrytykować. Kiedy jednak umiera, na pogrzeb przyjeżdża góralska delegacja z wieńcem z kosówki z napisem "Ojcu swemu i obrońcy" - mówiła w Przed Horyzontem Renata Kowalska, kierownik Ośrodka Dokumentacji Tatrzańskiej im. Zofii Radwańskiej-Paryskiej i Witolda Henryka Paryskiego

Wystawa "Zakopane, Zakopane!"

„Zakopane, Zakopane!” to coroczny projekt DESA Unicum poświęcony dziełom o tematyce tatrzańskiej i góralskiej oraz artystom tworzącym w tym regionie. Tegoroczna edycja odbywa się w partnerstwie z Tatrzańskim Parkiem Narodowym, który w tym roku obchodzi 70. urodziny. Po drugie, przypada w setną rocznicę Międzynarodowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w Paryżu, gdzie triumfowała polska sztuka narodowa, silnie związana z Podhalem.

Na wystawie przy ul. Pięknej 1A w Warszawie zgromadzono blisko 130 prac, zarówno najgłośniejszych nazwisk, takich jak Zofia Stryjeńska, Stanisław Ignacy Witkiewicz czy Rafał Malczewski, ale także artystów tworzących w XX w., m.in. Tadeusza Brzozowskiego i Marty Gąsienicy-Szostak. Nie zabrakło również obiektów sztuki użytkowej, w tym sanek bobslejowych z końca XIX w. czy zdobnych kilimów.